Liệu trẻ sơ sinh có thể sẽ không nhiễm HIV từ mẹ?

Tại Việt Nam, theo số liệu giám sát trọng điểm, tỷ lệ nhiễm HIV ở phụ nữ mang thai là 0,4%, với số trẻ sinh ra hàng năm là 1,5 triệu đến 2 triệu thì mỗi năm có khoảng 6000 trẻ sinh ra có phơi nhiễm với HIV. Tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con nếu không có bất kỳ sự can thiệp nào để dự phòng là khoảng 36% (25% - 40%). Việc lây truyền từ mẹ sang con sẽ giảm xuống đáng kể, 95%-98% trẻ sẽ không nhiễm HIV nếu người mẹ được phát hiện và điều trị sớm.

Vi rút lây truyền qua đường nào? 

• Lây truyền qua đường máu: thường là truyền máu, tiêm chích…
• Lây truyền qua đường quan hệ tình dục:
• Lây truyền từ mẹ sang con: Mẹ nhiễm HIV truyền sang con trong thời kỳ mang thai, lúc sinh con và khi cho con bú.

5. Lây truyền trong thời kỳ mang thai

Sự lây truyền HIV qua con đường này có thể xảy ra rất sớm, ngay khi người mẹ mang thai và có thể kéo dài trong suốt thai kỳ. Khoảng 20- 30% số trẻ em bị lây truyền HIV từ mẹ được cho là bị lây truyền qua bánh nhau.

5. Phụ nữ nhiễm HIV có nên nuôi con bằng sữa mẹ?

Tháng 11/2009, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra những khuyến nghị mới về nuôi dưỡng trẻ nhỏ ở những bà mẹ nhiễm HIV dương tính. WHO khuyến nghị rằng, những bà mẹ nhiễm HIV hoặc trẻ sơ sinh có dùng thuốc kháng vi rút trong suốt thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ được phép bú sữa mẹ vì nguy cơ nhiễm HIV của trẻ rất nhỏ.
Sở dĩ có những khuyến cáo mới này vì nhiều nghiên cứu cho thấy nhóm trẻ được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn và được điều trị dự phòng HIV thì tỉ lệ lây truyền cũng giảm thấp như trong nhóm được nuôi bằng sữa công thức.
Mặt khác, vì lợi ích to lớn của sữa mẹ về mọi mặt, so với sữa công thức, nhóm trẻ được nuôi bằng sữa mẹ có nguy cơ tử vong do các bệnh nhiễm trùng, suy dinh dưỡng… thấp hơn nhiều so với nhóm trẻ được nuôi bằng sữa công thức. Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ cung cấp dinh dưỡng tối ưu cho sự phát triển của trẻ mà còn cung cấp các kháng thể cần thiết giúp bảo vệ trẻ chống lại những căn bệnh gây tử vong cao.
Trẻ em sinh ra bởi bà mẹ nhiễm HIV dương tính và được nuôi bằng sữa công thức không chết vì AIDS mà vì suy dinh dưỡng và những bệnh không liên quan đến AIDS như tiêu chảy, viêm phổi...
Để phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con, tất cả phụ nữ mang thai cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn và tiến hành xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt để biết mình có bị nhiễm HIV hay không và nếu bị nhiễm HIV sẽ được hướng dẫn sử dụng thuốc điều trị sẽ làm giảm nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con. Cán bộ y tế cần tư vấn kỹ những lợi ích về dinh dưỡng và miễn dịch cũng như nguy cơ lây truyền HIV của việc nuôi con bằng sữa mẹ, lợi ích và nguy cơ của việc dùng thức ăn thay thế và tư vấn về cách chăm sóc vú không để tổn thương đầu vú sẽ tăng nguy cơ lây nhiễm cho con. Bên cạnh đó, với mục tiêu không còn trẻ nhiễm HIV từ những bà mẹ mang thai nhiễm HIV truyền sang, Bộ Y tế đã áp dụng khuyến cáo mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới là điều trị ngay ARV cho phụ nữ mang thai khi phát hiện nhiễm HIV./.
Cử nhân Trần Thị Kim Thu
TT Chăm sóc SKSS Bình Dương